De denkgewoontes van een systeemdenker: Het grote plaatje
Systeemdenken is meer dan alleen een gereedschapskist, die je openmaakt wanneer je een schroefje wil aandraaien, iets wil opmeten of juist losmaken. Systeemdenken is een mindset, een bepaalde overtuiging van waaruit je elke actie en handeling vormgeeft.
Daarom zijn er bepaalde ‘denkgewoontes van een systeemdenker’ ontwikkeld door de Waters Foundation for Systems Thinking. Zij worden wereldwijd erkend als non-profit organisatie die systeemdenken voor iedereen beschikbaar wil maken. In deze reeks blogs delen we de denkgewoontes van een systeemdenker met je. Zodat je niet alleen de systeemtools kent, maar ook de mindset erachter gaat ontdekken.
We nemen je per blog mee in één van de denkgewoonten. Vervolgens kun je deze zelf in een veel verschillende contexten leren toepassen. De eerste denkgewoonte waar we het vandaag over gaan hebben is ‘Het begrijpen van het grote plaatje’.
Wat is het?
Het begrijpen van het grote plaatje klinkt misschien eenvoudig. Toch is het lastig om dit in de praktijk, de dagelijkse realiteit, vast te houden. Het is namelijk één ding om het grotere geheel te overzien. Een tweede is om ook de details niet uit het oog te verliezen. Een balans tussen beide maakt afstemming mogelijk, waardoor details in verhouding blijven tot het grote geheel.
Waarom is het belangrijk?
De dagelijkse realiteit is snel, veranderlijk en turbulent. Vaak begin je ’s ochtends met een duidelijk doel. Vervolgens word je telkens door kleine onderbrekingen, obstakels en struikelblokken afgeremd. Dit maakt dat je eigenlijk een hele dag in de ad hoc modus functioneert, en niet toekomt aan je eigen planning. Dat dit af en toe gebeurt is niet erg. Als het echter een terugkerend patroon is, staat het in de weg van het bereiken van de purpose van je organisatie.
Wat kun je ermee?
Door het grote plaatje niet uit het oog te verliezen, leer je afwegingen maken voor de korte en de lange termijn. Met het grote plaatje in je achterhoofd kun je duidelijk je grenzen aangeven en prioriteiten stellen. Je hebt helder wat er moet gebeuren, waardoor je ook kan inzoomen. Lopen de processen naar tevredenheid? Voor jou én voor je collega’s?
Het grote plaatje geeft je ook een ingang om het gesprek aan te gaan. Jullie gezamenlijke purpose is namelijk een mooi vertrekpunt: heeft iedereen hetzelfde beeld hierbij? Weet iedereen zijn/haar eigen rol, en de rol van anderen hierin? Plan regelmatig momenten in om hier als team op te reflecteren. Je zal er, zeker op de lange termijn, veel tijd mee winnen.
Mogelijke vragen
- Hoe kan ik de balans behouden tussen het grote plaatje en belangrijke details?
- Wat is het tijdframe waarin ik het systeem waarneem als ik uitzoom?
- Houd ik de focus op wat ik kan beïnvloeden, eerder dan waar ik geen invloed op heb?
- Hoe kan ik door de bomen het bos blijven zien?
Cursus Systeemdenken Niveau 1
Vond je dit interessant en wil je hier meer over leren? Dan kan je je inschrijven voor onze cursus ‘Systeemdenken niveau 1: taal en tools voor leiders’. Hierin leer je de taal en tools van systeemdenkers. Voor herregistratie in het schoolleidersregister is deze cursus ook te gebruiken, voor 45 punten.
Wil je meer weten over systeemdenken, ons cursusaanbod of individuele begeleiding? Stuur ons dan gerust een berichtje naar hansleistra@irisz-onderwijsadvies.nl.
